Mangaradoti
nasa na tinompa ni Debata
(3 Musa 25:
1-13)
Mangula
dohot Mangaradoti Tano na pinasahat ni Debata
Huria ni Tuhan na hinaholongan dibagsan Jesus
Kristus,
Sada bagabaga ni Debata tu bangso Israel ima
marpartalian tu tano. Lehonon ni Debata dinasida tano nagabe inganan parmianan
nasida. Diboan Debata pe nasida sian Misir asa mian do bangso i di tano nanung
niuarihon ni Debata tu ompu nasida, ima tano Kanaan. Sian on boi do antusan
Debata do nampuna tano jala nadilehon tu bangso i gabe jambar nasida. Tano do
nang na gabe penanda identitas nasida
songon bangso ni Debata. Molo nungga dilehon Debata tano i masuhan nasida, mian
jala ulaon na sida ma tano i asa tung dapotan sipanganon nasida sian parbue ni
tano i. Alai, andorang so masuk dope nasida tu tano i, nungga dilumbahon Debata
hian angka aturan siihuthonon nasida taringot tu tano i dohot nasa isina. Didok
do di turpukta on: " Dungi ro ma
hata ni Jahowa tusi Musa di dolok Sinai songonon on: Paboa ma tu halak Israel
jala dohononnmu tu nasida: ia dung masuk hamu tu tano, silehononku tu hamu,
ingkon pataluonmu do tanoi marparadian Sabbat di Jahowa" (3 Musa 25:1-2).
Sian on, boi do taida naingkon gabe bangso parkarejo jala ndang na gabe holan
na mangan modom bangso i diboan Debata tu tano Kanaan. Alai ditonga-tonga ni
status na ingkon mulaulaon/karejo i ingkon ingot do nang nasida laho
sumarihon/mangaradoti tano i. Songon ari papituhon nadiparbadiai Debata, songon
i ma tano i ditaon papituhon ingkon marparadianan. Jala molo maradi jolma i ari
sabbat, songon i ma nang tano i ingkon marparadianan. Dohot hata naasing adong kesetaraan ni jolma i dohot tano. Boi do
nang i tabandingkon tu hada ADAM (joma) dohot ADAMAH (tano).
Molo Debata do nampuna tano, ala ni i dang
boi marlomolomo jolma i tu tano i. Onom taon dilehon Debata tano i ulaon nasida
alai ditaon papituhon ingkon lehononna do marparadian tano i. Ditaon i, dang
boi nasida manabur boni, mangarantingi anggur, dohot papungu parbuena, dang
jadi gotilon angka sagak, parbue ni hau anggur naso dirantingi dang boi di tapu
(ay. 2-5). Dang adong aktivitas sipatupaon diatasna. Secara sederhana, boasa
marparadianan tano i bahenon ima ASA
MULAK MUSE napu. Ai dang talup tano i torus mangalehon parbue na denggan molo
so adong dilehon tingki paradianan. Natape torus dilehon pupuk organik manang
pupuk kimia alai molo so adong hasoanna gabe lam sega do tano i. Songon jolma,
masin, pahanpahanan naso boi torus mangula siulaon jala butuh maradi, songon
ima nang tano i mangharingkothon paradianan. Jala laos i do nang na jotjot
dipraktekkon angka partani na bisuk dipartingkian on. Isarana, molo taida
partomatan ni Pnt. T Pasaribu di dalan lao tu gareja on, sanga do dipaso nasida
tano i ndang disuan manang na aha. Baru pe sabulan naparpudi on disuan nasida
muse tommat disi.
Jala Molo taida di bukku 2 Musa 23:10-11
boasa ingkon marparadianan tano i didok do: Alai
anggo papitutaonhon ingkon ulangonmu ma, jala pataluonmu, asa panganon ni angka
napogos sian bangsom, jala na tinebahon nasida jadi ma panganon ni binatang
di ladang...".Dohot hata naasing, marlapatan do taon paradianan ni tano i
laho sumarihon halak napogos dohot angka binatang diladang. Ndada holan
sumarihon tano i hape alai dohot do nang tompaan naasing termasuk ma jolma i. Manarihon tano laho manarihon jolma.
Mangaradoti tompaan manarihon ngolu ni jolma.
Sabbat:
Malua sian Stress Ala marsigantung tu Debata
Huria ni Tuhan na hinaholongan dibagasan
Jesus Kristus,
Sada na ringkot sipahusorhusoronta sian
lapatan ni taon Sabbat i ima hangoluan ni jolma marsigantung tu Debata ndada tu
hagogon, dohot perencanana ni jolma i. Siala ni i, ekonomi dang tung boi dipardebata. Dang ala ni alasan ekonomi, gabe
gosaon tano dohot alam sekitar. Taida do na marsigantung tu Debata do ngolonta
nang dipartingkian saonari on. Tung mansai maol pe ngolu alai dang tung gabe so
mangan hita, sai disarihon Debata do natape godang naso gabe boi karejo, libur,
mura sigadison dlan. Alai ndang dung dope ra adong ruas ni hurianta on naso
mangan. Siala ni i, ndang pola gabe mabiar jolma i ndang mangan ai sarihonon ni
Debata do nasida. Ala naso saguru di gogo ni jolma i hangoluanna, on ma na
mambahen malua nang jolma i sian STRESS.
Ai boasa olo stress jolma i? boi do i ala ni godang ni tekanan namasa dingoluna
dungi marsigantung holan tu diri nang hagooonna. Didok rohana ingkon sude do
ulaonna hape dang cukup partingkian, dang
dapot na jinalahan, jala dang tuk gogona mangulahon sasusde. Alai molo sadar do
hita dang holan gogonta na mangolu on tontu talup do hita pasahat diri tu
Debata. Ido alana sai jotjot tabege pandohan do your best and let GOD do the rest (ulahon ma sadenggan nidegganna
ulaonmu dungi sisa na i lehon ma diulahon Debata). Debata ma mangurupi hita
mangulahon naso talup tarula hita. Sabbat
dengan demikian menolong kita keluar dari Stress menjalani hidup.
Sabbat: Mangula rap dohot Debata padao hamokkuson
Marparadianan tano dohot jolma secara
sederhana marlapatan do i marsigantung tu
karejo ni na Asing. Molo istirahat hita tontu adong do na mangurupi hita.
Isarana cuti dungi lao liburan, diurupi supir, pelayan ni hotel, partigatiga,
dlan. Molo istirahat tano jala dang boi diula jolma i di ari sabbat, tu ulaon
ni ise ma nasida marsigantung asa dapot sipanganon dohot hangoluan? Debata!
Debata ma nasumarihon. Ai pasupasuon ni
Debata do tano nasida i di taon paonomphon asa dapot nasida gogo ni tano i
singkop tolu taon, mulai sian taon papituhon sahat tu pasiahon (ay.6-7; 20-22)
asa tung adong panganon ni bangso i dohot angka naposono, halak gajian dohot
angka pinahanna pe. Dohot hata naasing, sabbat paingothon hita na rade Debata
mangula rap jala dibagasan hita, parade na ringkot dihangolunata. Marhite i,
idaonta do ia sabbat mangajari bangso mangalo hamokkuson huhut mangajari memiliki rasa cukup. Dilehon Debata tano
(modal) tu jolma i ndada laho papuaspuas hamokkusonna alai laho parade kebutuhanna.
Taon Jobel/Paroolopolopon:
Taon pembebasan/Pemulihan
Huria ni Tuhan na hinaholongan dibagasan
Jesus Kristus,
Dung di parentahon Debata taringot taon
sabbat, mangihut ma muse parenta ni Debata asa etongon nasida taon paradianan
sabbat i kelipatan pitu asa gabe opat pulusia taon, dungi taon palimapuluhon
didok mai taon parolopolopon (Jobel). Dipungka ma taon parolopolopon i marhite
na mamalu sarune songon maningtingkon parmasa ni parolopolopon i. Uju i memang
jala adong dope i sahat tu bagaasan partingkian on, sarune do tanda i pamuhai
ni angka ulaon. Sipata sahat do i nang tu mamuhai parporangan. Di partingkianta
rupani, ganup bona ni taon manang taon baru sai ragat do sigadis tarompet jala
toho di parsirangan ni taon i dipalu jolma do sarune/taromprt na be. Suang
songon i do nang di adat saur matua, suara ni ogung, gondang dohot sarune i boi
do dilapati songon boa boa tu torpo halak na humaliang na adong ulaon di luat
i.
Di taon parolopolopon i, ingkon tingtinghonon
nasida ma i gabe haluaon di tano i tu saluhut halak pangisina; jala ingkon mulak hamu ganup tu partalian
muna, mulak huhut ganup tu donganna hian, dang jadi manabur, dang jadi
manggotil sagakna, dang jadi manapu parbue ni anggor naso pinaias rantingna (ay.10-11,
13). Haluaon nadipatudu dison ima haluaon ni tano dohot jolma i na marmual sian
parenta ni Debata. Saluhut arta nang jolma na nirajaan ni sasa halak ingkon
malua jala mulak tu nampunasa, tuhutana be, tu partalianna be. Dang adong naboi
mengusai arta dan sesamanya terus
menerus. Tahun Yobel paingothon hita asa mangulahon Keadilan sosial.
Padaohon jolma i nang sian na cinta diri dohot materialistik/hamokkuson.
Marhite taon jobel dijamin ma keadilan sosial
asa unang adong halak na mamora na papunguhon arta dohot tano marhite na mengorbankan, mampupusi halak napogos. Ai ganup lima puluh taon halakna mansai
parir hian pe mulak do muse marnampunahon tano. Ido alana, dang masa
dipartingkian i manggadis tano jala tung diorai do manggomak tano ni donganna.
Sabalikna, halak na tung mansai pogos pola ingkon gabe digadis dirina gabe
hatoban ni dongana, malua do ibana muse gabe halak na merdeka. Anggka naso margellok jala naung agoan arta ala ni
hapogoson mulak muse marhagogogon, mulak tu hutana jala tu artana. Dohot jempek
dohonon adong do ciri khas ni taon jobel ima: Sude hatoban ni Israel dipalua; sude arta warisan nadigadis ingkon
dipaulak muse di keluarga; tano marparadianan jala dang boi di ula. Dipalua
jolma i sian hamokkuson dohot mardebatahon hepeng, huhut dipalua jolma i sian
parhatobanon dohot hapogoson.
Siala ni i, Taon Yobel adalah tahun pemulihan.
Yobel paingothon hita ndada manongtong na
somargellok i dibagasan hapaririron. Mulak do muse nasida marhagoon. Tahun
Sabbat dohot Jobel ima dalan laho marningot huhut sumarihon angka na pogos. Tahun Yobel merupakan tahun keadilan dan
harapan bagi orang melarat, karena orang Israel akan kembali memiliki tanah
yang telah diperuntukkan bagi sukunya. Taon Jobel songon haluaon dohot
pemulihan digonopi ma i marhitehite haroro ni Kristus na paluahon jolma i sian
parhatobanon ni dosa dohot hamatean (Rom 8:21; Luk. 4: 18-21). Parolopolopon
masa dingolu ni bangso na manghaporsea i Debata molo jumpa masa
hatigoran,keadilan, haluaon, pemulihan, jala dang adong na mampupusi.
Sabbat &
Jobel : Haunduhon tu Debata
Sabbat dohot Yobel ima sada dalan mangida
haunduhon dohot hasatioan ni Bangso i tu Debata. Molo toho do dihaporsai Debata
ndada olo nasida mandebatahon ekonomi dohot hamoraon gabe diose sabbat i.
Baliksa, songon na pinalua ni Debata nasida sian parhatobanon ingkon paluaon
nasida ma halak na gabe anak somang dinasida suang songon i nang angka sumber
ekonomi termasuk ma nang tano asa saluhut natinompa ni Debata dapotan haluan
jala marhaimbaruon. Halak na mangulahon Sabbat dohot Jobel dao ma ibana sian
pangalaho na menindas jolma na ditoru
ni huasona, jala naso tupa menghalalkan
segala cara laho menimbun hamoraon. Sabbat dohot Yobel diujungna paingothon
hita ia keamanan dohot kenyamanan ni
ngolunta boi jumpang hita di Debata dibagsana Jesus Kristus. Asing ni i, sabat
dohot Yobel paningothon hita gumodang martangiang, marsiajar, jala marsaor
dohot Debata.
Sabbat &
Jobel: NEW NORMAL
Huria ni Tuhan na hinaholongan dibagasan
Jesus Kristus,
Molo tapamanat hatorangan nadiginjang i boi
dohonon do ia Sabat dohot Yobel boi do diida gabe parmulaan
naimbaru/haimbaruon. Napogos mulak muse marnampunahon tano, mulak muse tu
keluargana laho memulai ngolu na imbaru. Ido alana, somalna angka na mangulahon
siulaon sai adong do dibuat masa cuti asa lebih segar jala produktif muse. Molo
didunia akademis di STT, sai adong do sabbatical
year ni Dosen jala dibalanjoi do nasida nasataon i natape dang mangajar.
Alai laos sabbatical year i do dalan
nasida gabe tung produktif. Ai gabe adong tingki di nasida laho manurathon
bukku. Molo dingolu siganup ari sai hudok do rupani asa tabahen margin di ngolunta. Molo taida do Sabbat
dohot Jobel i sogon parmualan ni haimbaruon, laos ima na mangurupi hita mamulai
jala mandalani new normal namasa
saonari on. Ingkon marposniroha do hita naingkon jumpang do tingkina malua jala
pulih muse ngolunta sian panosak ni Korona on. New Normal i gabe taida ma i dalanta laho sumarihon dongan,
masiurupan, masitungkoltungkolan, padao roha hamokkuson, mangaradoti tano dohot
alam semesta. Ihut tusi, lam tahaposi
ma dang saguru dihita hape ngoluntaon tung marsigantung tu Debata do. New Normal dohot ragam nihamaolon na
taadopi mambuka pintu dohot kesemaptan dihita mardiakonia patuduhon parbue ni
haporseaon tu pangaramotion ni Debata. Taingot ma, dang manongtong hamoraon
dohot hapogoson alai martingki be do sude. Dang manongtong hasonangan di
hasiangan on alaini ingkon talup do hita mangaranap jala parade diri tu mopot
hasonangan rap dohot Debata. Antong tapagodang ma marsiajar, martanginag dohot
marsaor tu Debata dingolunta siganup ari. Amen